نرماشیرنریمان‌شیرمنتسب به نریمان،نیای رستم،پهلوان نامداراست

بم و نرماشیر، تاریخی مرتبط با عهد کهن و اساطیر دارند. نرماشیر، نریمان‌شیر (شهر نریمان) منتسب به نریمان، نیای رستم، پهلوان نامدار، است. پسوند شیر یا شهر، هنوز هم در اسامی شهرهایی مانند بهمن‌شیر و عجب‌شیر و... کارکرد دارد. بم منسوب به بهمن، پسر اسفندیار، است. همچنان‌که در شاهنامه آمده است؛ میان رستم و اسفندیار جنگی در گرفت که در آن اسفندیار رویین‌تن کشته شد. پس از درگذشت رستم بود که بهمن، پسر اسفندیار، به انتقام خون پدر به این مناطق هجوم آورد. بنا بر افسانه‌ها - که به‌هرحال از واقعیت هم خالی نیستند - او زال و رودابه را اسیر کرد و به حدود بم کنونی حمله‌ور شد، فرامرز، پسر رستم، را دستگیر کرد؛ از دارستان دار آورد و او را در منطقه دارزین به دار آویخت. بهمن سپس ارگی بنا نهاد که ارگ بهمن نامیده می‌شد و این کلمه به‌تدریج و با تحریف، تبدیل به «ارگ بم» شده است.
اسفندیار، پدر بهمن و پسر گشتاسب شاه ایران و ساکن در تاجیکستان کنونی بود. منظور این است که اساطیر پهلوانی، هنوز نیز ایران بزرگ مشتمل بر تاجیکستان، افغانستان و ایران کنونی را به‌هم مرتبط می‌کند و به‌عبارتی زبان آرزوها و رنج‌های مشترک اقوام پراکنده است.
اینها توضیحاتی براساس افسانه و واقعیت‌هاست، اما آشکار است که دارستان، بم و دارزین در مسیر پررفت‌وآمد تجارت جهانی مشهور به جاده ادویه (از انشعابات جاده ابریشم) قرار داشته‌اند و این جاده شرق و غرب جهان متمدن آن دوران قدیم را به‌هم وصل می‌کرده است.
در حوالی نارتیچ بنایی قدیمی به‌نام (هندوسوز) است که به‌وضوح دلالت بر حضور فعال بازرگانان هندی در این منطقه دارد. قدیمی‌ترین متن مربوط به ارتباطات بازرگانی ایران و هند در کارنامه اردشیر بابکان و همچنین براساس آن در شاهنامه آمده است.
اردشیر، پایه‌گذار سلسله ساسانیان، نمی‌توانست با تدابیر جنگی بر جنگاوری چیره‌دست به‌نام «هفتواد» حاکم بر ارگ بم غالب شود. پس به نیرنگ دست زد و با لباس بازرگانان هندی و با قطاری از شترهای حامل کالاهای گران‌بها وارد ارگ شد و باز با حیله اژدها را کشت و ارگ بم را تسخیر کرد.
با کشفیات اخیر در ارگ بم معلوم شده است که این ارگ سابقه شش‌هزارساله دارد.
تل آتشی در دارستان متعلق به هفت‌هزار سال قبل از میلاد و مربوط به دوران نوسنگی است و آن‌طور که از گفته‌های باستان‌شناسان معتبر مانند احمد مستوفی و شهریار عدل و شاگردان ایشان برمی‌آید، با اتمام عملیات باستان‌شناسی در این مناطق (ارگ و تل آتشی) و نرماشیر، تاریخ آغاز تمدن و فرهنگ از بین‌النهرین و بابل به همین مناطق منتقل می‌شود و این دستاورد بزرگی برای همه جهانیان است.
تاریخ اجتماعی بم و نرماشیر در این تاریخ طولانی هیچ‌گاه دچار انقطاع نشده، بلکه جریانی مستمر بوده است. با این پشتوانه غنی تاریخی و فرهنگی است که بم و نرماشیر در زمینه‌های گوناگون و متفاوت، بیشتر وقت‌ها چهره‌هایی مؤثر به دانش و فرهنگ و هنر و حتی به ورزش ایران تقدیم کرده است.
در همه‌جای جهان اولین نفرات در هر رشته و زمینه‌ای افتخار و اعتبار محسوب می‌شوند. به محض تأسیس رادیو، داریوش رفیعی با تصنیف‌های جاودانه‌ای مانند زهره و گلنار و... به تاریخ موسیقی اصیل ایرانی پیوست و همچنین است کورس سرهنگ‌زاده و بهزاد و بلبل اخیر بوستان‌های بم زنده‌یاد ایرج بسطامی و اولین هنرپیشه زن ایرانی در فیلم اخلاق‌گرا و انسانی دختر لر، صدیقه سامی‌نژاد، اهل همین دیار بود یا در شعر استاد روان‌شاد، شاهرخی، محمدعلی جوشایی و حامد عسکری در سطح کشور خوش درخشیده‌اند. اهورا ایمان، ترانه‌سرایی قدرتمند است و در داستان‌نویسی، استاد یوسف‌زاده و جوان‌هایی مثل حسن صبوری و مسعود احمدی‌فر کارهای خوبی انجام داده‌اند.
تا همین چندی قبل بنا بر رویکرد بیشتر مقامات شهر یقین داشتم که آن مسئولان از امکانات بالقوه و بالفعل فرهنگ بم عقب‌تر بودند و چیزی بیش از سیاست‌های جناحی و اقتصاد را نمی‌دیدند که اگر می‌دیدند شادروان ایرج بسطامی چنان مظلوم نمی‌زیست یا استاد مرحوم علی رضایی که استاد نقاشی و مجسمه‌سازی دانشگاه تهران بود، در شهر خود غریب نبود،‌‌ یا شادروان مهدی یوسف‌زاده، استاد توانای تار و سه‌تار و برجسته‌ترین شاگرد حسین علیزاده در بم، ناشناس نبود و استعدادهای کم‌نظیر در هنر و ادبیات با حمایت‌های معنوی و مادی مقامات اصلی شهر می‌توانستند براساس فرهنگ کهن و ارزشمند بم و نرماشیر درک و دریافت اشتباه مبتنی‌بر فرهنگ مصرف‌گرایی، تجمل‌پرستی و آسیب‌رسانی به طبیعت یا آسیب‌های اجتماعی را تا حد چشمگیری تغییر دهند و اما دریغا که این‌همه ظرفیت‌ها در فرهنگ‌سازی نادیده گرفته می‌شد.
باری به‌هرحال این‌همه گفته شد تا گفته شود که در آستانه سیزدهمین سال زلزله در این شهر تاریخی و مهم، «خانه فرهنگ مردم بم» با یاری دوستان جوان و مسئولان نخستین گام‌های ایجاد و قوام خود را برمی‌دارد. این خانه، خانه فرهنگ ایرانیان است، چراکه بم و نرماشیر میراث فرهنگی همه ما محسوب می‌شود.

نیازتخصیص اعتباربرای جاده قدیم نرماشیروفهرج 

محمود وفایی در گفتگو با مهر اظهارداشت:

جاده کشف شده در فهرج که طی روزهای اخیر پس از طوفان شن نمایان شد، امتداد جاده اودیه است که از چابهار به سمت فهرج احداث و در دوران جنگ جهانی دوم احیاء شده است.

وی تصریح کرد: این جاده در زمان جنگ جهانی دوم توسط انگلیس ها با استفاده از سنگ مرمت شده و مهمات مورد نیاز آنها از طریق این جاده حمل و نقل می شده است.

وفایی افزود: وجود این جاده برای نخستین بار در روستای وکیل آباد نرماشیر گزارش شد که تا روستای چهل تخم نیز امتداد داشته است.

وی از انجام کارهای مطالعاتی بر روی جاده ادویه در کرمان خبر داد و افزود:

این اثر یکی از جاذبه های جدید گردشگری در کرمان محسوب می شود. وی یکی از نیازهای اصلی برای تحقیق بر روی این جاده را تخصیص اعتبار مورد نیاز برای مطالعه علمی و کاوشهای باستانشناسی دانست.

جاده تاریخی انگلیسی ها در نرماشیر 

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان ، وجود جاده سنگی روستای وکیل آباد از توابع نرماشیر که مربوط به دوره قاجاریه است سال 91 به اطلاع کارشناسان و مسولان میراث رسانده شد ولی به دلیل نبود اعتبار و نیرو برای مراقبت مقرر شد فعلا در زیر خاک باقی بماند. آثار باقی مانده از راه مذکور از ابتدای روستای وکیل آباد شروع و تا روستای چهل تخم ادامه دارد. این جاده توسط انگلیسی ها در خلال جنگ جهانی برای انتقال تجهیزات و خودرو های آنها از بندر چابهار به مرکز ایران ساخته شده است.

امانت نسخ تعزیه با قدمت بیش از یکصد سال ازقلعه شهیدنرماشیربه کتابخانه ملی ایران

رئیس اداره فرهنگ ارشاد اسلامی نرماشیر در گفتگو با خبرنگار شبستان با اعلام اینکه به زودی از قدیمی ترین نسخ تعزیه نرماشیر رونمایی می شود، افزود: این نسخ که قدمت آن به بیش از 100سال می رسد؛ پس از سالها تلاش در جهت مرمت آنها به زودی رونمایی می شود.

کاتب این نسخ شخصی به نام "مولا علی اکبر قلعه خانی" بوده که در حدود یکصد سال قبل اقدام به نوشتن این نسخ کرده است.وی ادامه داد: این اسناد تعزیه که به صورت رول هستند از یک تا7 متر طول داشته که به لحاظ اسناد تاریخی و مذهبی منحصر بفرد هستند.

رئیس اداره فرهنگ وارشاد اسلامی شهرستان نرماشیر گفت:

شیوه و نوع کلام نوشتاری این اسناد بصورت عامیانه و با الفاظ بسیار قدیمی و ویژه نرماشیر آن زمان بوده که باید باز نویسی شوند زیرا الفاظ همانطور که بیان می شدند به رشته تحریر در آمده اند و با توجه به تغییرات بسیار زیاد در گویش های محلی نرماشیر شاید درک وفهم کلمات واژه های این نسخ اندکی سخت و مبهم باشد.

وی از نحوه نگهداری و تحویل این نسخ به دفتر اسناد ملی کرمان جهت مرمت خبر داد و افزود:

این نسخ که از زمان کتابت تا چند دهه اخیر در روستای قلعه شهید نگهداری می شدند به منظور ترمیم و جلوگیری از هرگونه تخریبی به کتابخانه ملی ایران امانت و با صرف هزینه زیادی مرمت آنها به انجام رسید.رئیس اداره فرهنگ ارشاد و اسلامی نرماشیر تصریح کرد: نسخ مربوطه شامل 10مجلس تعزیه بوده و هر مجلس از چندین نسخه تشکیل شده است که بدون شک این نسخ از غنای فرهنگی و مذهبی نرماشیر پرده بر می دارد.

1-   قلعه باستانی واقع در روستای قلعه شهید : تاریخ این بنا به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه می رسد شکل معماری این قلعه همانند قلعه ارگ بم و دارای دو برج بسیار بلند و زیبای خشت و گلی به ارتفاع 9 متری می باشد و یکی از جاذبه های گردشگری مهم نرماشیر محسوب و سالانه پذیرای گردشگران بسیاری می باشد  2-   قلعه چغوک آباد : این قلعه در 4/6کیلومتری جنوب غربی رستم اباد و در روستای شهید چمن واقع شده و بنام قلعه شاه نشین شهرت یافته است این قلعه مربوط به دوره پیش از اسلام می باشد  3-   قلعه سه خواهران  4- قلعه نساء 5- زیارتگاه ملا سراج الدین – زیارتگاه سید مراد – دروازه شهر قدیم – قلعه ای تاریخی واقع در روستای عزیز آباد بالا از مهمترین آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری محسوب می شود و از این آثار اشاره شده قلعه باستانی ارگ واقع در روستای قلعه شهید به ثبت میراث فرهنگی رسیده و از خرابه های بخش نرماشیر انواع سکه ها کوزه ها و اشیای اتیغه کشف شده که جهت نگهداری و بازدید علاقمندان از این اشیاء احداث کنجینه آثار تاریخی (موزه ) یکی از ضروریات محسوب می شود

شهر قدیم نرماشیر که روستاهای قلعه شهید – چغوک آباد – قصر – کامرانیه و خیر آباد و به طرف غرب تا فضل آباد که قلعه سه خواهران و زیارتگاه سید مراد آنجا قرار دارد حدود 5 کیلومتر مربع جمعیتی بالغ بر 8266نفر را به طور متمرکز و پیوسته در خود جای داده و آثار تاریخی زیادی را در بر دارد از جمله ارگ ساسانی نرماشیر – قلعه شمس – زیارتگاه ملاسراج الدین – قلعه جمالی – دروازه شرقی شهر و صدها منازل در هم فروریخته شهر که همه ساله در ایام نوروز خصوصا روز سیزده بیشتر اهالی نرماشیر – بم و دیگر استانها مانند پرستوهایی که زمانی کاشانه اجدادی آنها اینجا بوده از این خرابه ها دیدن می کنند در طی سی سال گذشته اسناد تاریخی مهمی دیده شده بعضی در گوشه تاقچه منازل به فراموشی سپرده شده و بعضی توسط دوره گرداهای نقره جمع کن از محل خارج گردیده اگر به تاریخ برگردیم می خوانیم که بنای شهر نرماشیر به دست اردشیر بابکان بوده که در یکی از کتابهای تاریخی ما آمده است که 5772سال بعد از هبوط آدم بنای گواشیر به دست اردشیر بابکان بنا نهاده شده وی بعد از فتح عراق عرب و دیار بکر و شامات به کرمان مراجعت نموده و در سمت شرقی بم شهر نرماشیر را ساخت که تا کنون آثار آن باقیست و عوام آن ولایت خرابه های آن شهر را چغوک آباد می نامند بخش مشخص خرابه های مذکور بر بلندای صفه ای به ارتفاع 3متر بنا شده است در آن مکان بر فراز آن صفه رفیع روز گاری ارگ ساسانی شهر قدیم نرماشیر قرار گرفته ارگی که انها یک بدنه دیوار آن به ارتفاع 7الی 8متر از آن بر جای مانده است وخشت های قطور ساسانی بکار رفته در دیوار و محل دروازه ورودی ارگ مزبور با ضربی مشخص عهد ساسانی قابل رویت است این دیوار را مربوط به دیوار ضلع شمالی قلعه تشخیص داده اند و در ضلع جنوبی بنای مذکور دوپایه در گوشه جنوبی ووسط آن باقی مانده ضخامت دیوارها در حدود 5/1 متر است